Búp bê Hina là biểu tượng của lễ hội Hinamatsuri, hay còn gọi là “lễ hội dành cho bé gái”, diễn ra vào ngày 3/3 hàng năm ở Nhật Bản.
Lấy bối cảnh hoàng cung Nhật Bản ngày xưa, mỗi con búp bê Hina đóng một vai trò khác nhau, theo đó tên gọi và trang phục của chúng cũng khác nhau.
Trong bài viết này, tôi sẽ giới thiệu vai trò của từng con búp bê và cấu tạo một bộ búp bê Hina hoàn chỉnh.
Thông tin này sẽ giúp bạn thưởng thức búp bê Hina thú vị hơn rất nhiều, nhất định hãy đọc qua nhé!
Búp bê Hina được làm bằng cách nào?
Búp bê Hina truyền thống được làm từ nhiều vật liệu.
Phần thân được làm bằng gỗ hoặc rơm, tay được làm bằng gỗ hoặc nhựa, phần đầu được làm bằng thạch cao.
Có 2 phương pháp chính để làm búp bê Hina, đó là: Ishōgi và Kimekomi.
Phương pháp Ishōgi (衣裳着)
Kimono được làm riêng rồi mặc vào búp bê.
Búp bê Hina mặc bộ Kimono nhiều lớp không chỉ lộng lẫy mà còn mang lại cảm giác vô cùng chân thật.
Ishōgi là cách làm búp bê truyền thống và phổ biến nhất tại Nhật Bản.
Khi nói về búp bê Hina, chúng ta thường đề cập đến những con búp bê làm bằng phương pháp này.
Phương pháp Kimekomi (木目込み)
Kimono được cắt thành những miếng nhỏ rồi được chèn (hoặc dán) vào các rãnh trên thân búp bê.
Búp bê Hina làm bằng phương pháp Kimekomi thường có kích thước nhỏ nhắn và biểu cảm gương mặt có phần trẻ con hơn.
Vai trò của mỗi con búp bê Hina
“Búp bê Hina” thật ra là tên gọi chung của tất cả các búp bê được trang trí vào lễ hội Hinamatsuri.
Mỗi con búp bê đóng một vai trò khác nhau, theo đó tên gọi và trang phục của chúng cũng khác nhau.
Dairibina: Búp bê Thiên hoàng và Hoàng hậu
Dairibina (内裏雛), hay còn gọi là Shinnō (親王), là tên gọi của cặp búp bê Thiên hoàng và Hoàng hậu.
Tay phải của Thiên hoàng cầm một thẻ bài, bên trái vắt một thanh kiếm.
Hoàng hậu cầm một chiếc quạt bằng cả 2 tay.
Sannin Kanjo: Búp bê cung nữ
Sannin Kanjo (三人官女) là tên gọi của 3 búp bê cung nữ.
Trên tay 3 cung nữ cầm những dụng cụ dùng để rót rượu Sake.
Gonin Bayashi: Búp bê nhạc công
Gonin Bayashi (五人囃子) là tên gọi của 5 búp bê nhạc công.
Ban nhạc gồm 3 người chơi trống, 1 người thổi sáo và 1 người hát.
Búp bê nhạc công là những bé trai từ 12 tuổi ~ 16 tuổi nên nếu để ý, bạn sẽ thấy gương mặt của chúng có phần trẻ con hơn những búp bê khác.
Zuijin: Búp bê hộ vệ
Zuijin (随身) là tên gọi của cặp búp bê hộ vệ.
Zuijin gồm 1 hộ vệ già và 1 hộ vệ trẻ, có nhiệm vụ bảo vệ Thiên hoàng và Hoàng hậu khi đi bên ngoài.
Cả 2 hộ vệ đều mang những vật dụng giống nhau, tay trái cầm cung, tay phải cầm tên, sau lưng vác một túi đựng tên.
Shichō: búp bê người hầu
Shichō (仕丁) là tên gọi của 3 búp bê người hầu.
Khuôn mặt của 3 búp bê đại diện cho 3 cảm xúc chính của con người: “mặt cười”, “mặt khóc” và “mặt giận”.
Nhìn từ chính diện, 3 người hầu sẽ cầm lần lượt một chiếc dù che nắng, một chiếc kệ để giày và một chiếc dù che mưa.
Tuy nhiên, ở Kyōto và một số vùng lân cận, 3 người hầu thường được cho cầm một cây chổi, một cái hốt rác và một cái cào.
Cấu tạo một bộ búp bê Hina
Cấu tạo một bộ búp bê Hina sẽ gồm có búp bê Hina và vật trang trí đi kèm.
Búp bê Hina
Một bộ búp bê Hina phiên bản hoàn chỉnh sẽ gồm có 15 con búp bê Hina.
- Cặp búp bê Thiên hoàng và Hoàng hậu (Dairibina)
- Ba búp bê cung nữ (Sannin Kanjo)
- Năm búp bê nhạc công (Gonin Bayashi)
- Cặp búp bê hộ vệ (Zuijin)
- Ba búp bê người hầu (Shichō)
Tuy nhiên, do búp bê Hina rất đắt tiền và chiếm diện tích trưng bày nên không nhiều gia đình ở Nhật có bộ búp bê Hina đầy đủ 15 con.
Vì vậy, người ta chia bộ búp bê Hina thành nhiều phiên bản để người mua dễ dàng lựa chọn tùy theo ngân sách và không gian.
Phổ biến nhất là bộ 2 con, bộ 5 con, bộ 10 con và bộ 15 con búp bê.
Vật trang trí đi kèm
Ngoài búp bê, một bộ búp bê Hina còn có những vật trang trí đi kèm.
Dưới đây là một số vật trang trí tiêu biểu mà bạn có thể tìm thấy.
Himōsen (緋毛氈)
Himōsen là tấm thảm đỏ trải bên dưới những con búp bê Hina.
Màu đỏ là màu của sự sống và giúp xua đuổi tà ma.
Byōbu (屏風)
Byōbu là bức bình phong đặt sau lưng búp bê Thiên hoàng và Hoàng hậu.
Byōbu thường có màu vàng mang ý nghĩa “tương lai của cả hai sẽ tỏa sáng rực rỡ”.
Bonbori (ぼんぼり)
Bonbori là giá đỡ nến có tay cầm dài đặt 2 bên Thiên hoàng và Hoàng hậu.
Sakura & Tachibana (桜・橘)
Sakura là cây hoa anh đào, có sức mạnh xua đuổi tà ma và mang lại bình an cho bé gái.
Tachibana là cây quýt Nhật. Tachibana được xem là biểu tượng của điềm lành và sự trường thọ vì lá xanh quanh năm và quả để được lâu.
Hishi-mochi (菱餅)
Hishi-mochi là một loại bánh nếp hình thoi có 3 tầng tương ứng với 3 màu hồng, trắng và xanh lá.
Màu hồng giúp xua đuổi tà ma, màu trắng tượng trưng cho sự thanh khiết, màu xanh lá đại diện cho sức khỏe và sự trường thọ.
Maru-mochi (丸餅)
Maru-mochi là bánh nếp hình tròn có 2 tầng, với một bánh Mochi lớn màu trắng bên dưới và một bánh Mochi nhỏ màu hồng bên trên.
Hai bánh Mochi tượng trưng cho mặt trăng và mặt trời.
Màu trắng tượng trưng cho sự thanh khiết, màu hồng là biểu tượng của điềm lành và giúp xua đuổi tà ma.
Yomeiri Dōgu (嫁入り道具)
Yomeiri Dōgu là bộ tư trang của Hoàng hậu, thường gồm các vật dụng như tủ quần áo, bàn trang điểm, dụng cụ pha trà đạo…
Okoshiire Dōgu (お輿入れ道具)
Okoshiire Dōgu là những chiếc kiệu dành cho tầng lớp quý tộc thời xưa.
Búp bê Hina giá bao nhiêu?
Giá của búp bê Hina sẽ khác nhau tùy theo kích thước, chất liệu và độ tinh xảo.
Nhìn chung, búp bê Hina làm bằng phương pháp Kimekomi (dán Kimono vào búp bê) thường có giá tương đối thấp hơn búp bê Hina làm bằng phương pháp Ishōgi (mặc Kimono lên búp bê).
- Bộ 2 con: có giá tầm 50.000 yên ~ 450.000 yên.
- Bộ 5 con: có giá tầm 80.000 yên ~ 500.000 yên.
- Bộ 15 con: có giá tầm 200.000 yên ~ 1.000.000 yên.
Những năm gần đây, búp bê Hina làm bằng gốm và thủy tinh cũng ngày càng được ưa chuộng.
Sức hấp dẫn của búp bê Hina làm bằng gốm và thủy tinh nằm ở thiết kế hiện đại, kích thước nhỏ gọn và giá phải chăng.
Nhiều phụ nữ Nhật Bản chọn búp bê Hina loại này để làm vật trang trí theo mùa hơn là vật trang trí mang tính truyền thống.
Lời kết
Búp bê Hina là biểu tượng của lễ hội Hinamatsuri, với ý nghĩa phù hộ cho các bé gái lớn lên khỏe mạnh và hạnh phúc.
Một bộ búp bê Hina hoàn chỉnh gồm 15 con búp bê và một số vật trang trí đi kèm.
- 15 con búp bê bao gồm: 2 búp bê Thiên hoàng và Hoàng hậu, 3 búp bê cung nữ, 5 búp bê nhạc công, 2 búp bê hộ vệ và 3 búp bê người hầu.
- Vật trang trí đi kèm thường là: Byōbu (bức bình phong) hay Yomeiri Dōgu (tư trang của Hoàng hậu)…
Việc chiêm ngưỡng búp bê Hina sẽ thú vị hơn nhiều khi bạn hiểu rõ vai trò của từng con búp bê và ý nghĩa của những vật trang trí đi kèm.
Hãy lưu lại bài viết này để tiện tham khảo khi bạn có dịp thưởng thức búp bê Hina trực tiếp nhé.
Comment