Cách dùng đũa của người Nhật và 15 điều kiêng kị khi dùng đũa tại Nhật Bản

Đũa là một công cụ vô cùng quan trọng trong văn hóa ẩm thực Nhật Bản.
Việc sử dụng đũa đúng cách không chỉ giúp bạn thưởng thức món ăn Nhật Bản ngon miệng hơn mà còn giúp cho những người ngồi cùng bàn cảm thấy thoải mái hơn.

Trong bài viết này, tôi sẽ giới thiệu chi tiết cách dùng đũa của người Nhật và 15 điều tuyệt đối nên tránh khi dùng đũa tại Nhật Bản.

Cách dùng đũa của người Nhật

Cách cầm đũa vừa dễ ăn vừa đẹp mắt

Cầm đũa cách đầu đũa khoảng 2/3. Giữ chiếc đũa trên giống như bạn đang cầm một cây bút chì và đặt chiếc đũa dưới giữa ngón giữa và ngón áp út.
Khi gắp đồ, dùng ngón giữa, ngón trỏ và ngón cái để di chuyển chiếc đũa trên nhưng không di chuyển chiếc đũa dưới.
Bằng cách mở hoặc chụm đầu đũa, bạn có thể gắp các vật có kích thước bất kì.

Cách cầm đũa lên

Cách cầm đũa lên khi 2 tay đều trống

Chụm các ngón của tay thuận lại để nâng đũa lên, kết hợp với tay còn lại để so cho 2 đầu đũa bằng nhau, sau cùng cầm đũa bằng tay thuận.

Cách cầm đũa lên khi 1 tay đang cầm chén

Chụm các ngón của tay thuận lại để nâng đũa lên, luồn đũa vào giữa ngón trỏ và ngón giữa của tay còn lại để so cho 2 đầu đũa bằng nhau, sau cùng cầm đũa bằng tay thuận.

Cách dùng đũa dùng một lần

Đũa dùng một lần (Waribashi) là loại đũa được làm từ gỗ hoặc tre, giữ nguyên màu tự nhiên của vật liệu và không có hoa văn.

Đũa dùng một lần được sử dụng rất rộng rãi tại Nhật Bản, từ cửa hàng tiện lợi, những quán mì Ramen hay đến cả một số nhà hàng Washoku cao cấp.

Đũa dùng một lần có 2 loại, một là đũa đã được tách sẵn, hai là đũa chưa được tách.
Trường hợp gặp đũa chưa được tách, bạn hãy đưa đũa về phía trên đùi, đặt đũa nằm ngang rồi tách hai chiếc đũa ra.
Đôi khi sẽ có một số vụn gỗ còn sót lại trên đũa, thay vì chà hai chiếc đũa vào nhau để vụn gỗ rớt ra, bạn hãy dùng tay nhặt những vụn gỗ đó đi.

Sau khi dùng bữa xong, có thể bạn sẽ muốn bẻ đôi đôi đũa để nhân viên nhận biết đây là đôi đũa đã dùng, tuy nhiên hành động này bị xem là khiếm nhã ở Nhật Bản nên bạn đừng làm nhé.
Bạn có thể cất đũa lại vào túi đựng đũa và gập 1/3 túi lại như một cách báo hiệu: “Đây là đũa đã dùng.”, hoặc chỉ đơn giản là để đũa lại trên mâm thôi cũng được.

Cách dùng đũa khi ăn súp

Ở Nhật, các món canh hoặc súp sẽ được ăn bằng đũa.

Đầu tiên, hãy cầm chén súp lên.
Khi muốn ăn các nguyên liệu trong súp, bạn gắp như bình thường.
Khi chỉ muốn húp nước súp, hãy dùng đũa để giữ các nguyên liệu lại trong chén.

Cách dùng đũa khi ăn cá

Sau khi ăn phần thịt cá bên trên, hãy dùng đũa tách xương cá ra và đặt vào một góc dĩa, sau đó ăn tiếp phần thịt cá bên dưới.
Bạn không nên lật ngược cá lại để ăn vì điều này bị cho là bất lịch sự ở Nhật, đặc biệt là ở các nhà hàng cao cấp.

15 điều kiêng kị khi dùng đũa ở Nhật Bản

Ở phần tiếp theo, tôi sẽ giới thiệu 15 điều kiêng kị khi dùng đũa mà nhiều người hay mắc phải.
Có thể bạn đã quen với việc sử dụng đũa, nhưng sẽ có những quy tắc cơ bản của người Nhật mà bạn nên ghi nhớ để thể hiện sự tôn trọng đối với những người làm ra món ăn, cũng như tạo cảm giác thoải mái cho những người ngồi cùng bàn.

Không cắm đũa vào chén cơm

Hành động “cắm đũa vào chén cơm” trong tiếng Nhật gọi là “Tate-bashi” (立て箸).
Đây là hành động đại kị vì nó khiến người ta liên tưởng đến cơm cúng cho người đã khuất.

Không chuyền thức ăn từ đũa sang đũa

Hành động “chuyền thức ăn từ đũa sang đũa” trong tiếng Nhật gọi là “Hiroi-bashi” (拾い箸).
Bạn tuyệt đối cần tránh vì hành động này làm liên tưởng đến việc nhặt hài cốt của người chết sau khi hỏa táng.
Nếu muốn chia sẻ thức ăn với người khác, bạn hãy để thức ăn vào dĩa rồi trao cho họ nhé.

Không dùng đũa xiên vào thức ăn

Hành động “dùng đũa xiên vào thức ăn” trong tiếng Nhật gọi là “Sashi-bashi” (刺し箸).
Đối với các món có hình dạng tròn như khoai môn, bạn có thể xiên một chiếc đũa vào khoai, rồi đỡ bằng chiếc còn lại để dễ gắp hơn.

Không dùng đũa cá nhân để ăn món ăn chung

Hành động “dùng đũa cá nhân để ăn món ăn chung” trong tiếng Nhật gọi là “Jika-bashi” (直箸).
Không cần phải nói, đây là hành động không chỉ mất vệ sinh mà còn khiến người cùng bàn cảm thấy khó chịu. Một số bạn sẽ nghĩ ra giải pháp là trở đầu đũa để gắp, tuy nhiên đây cũng là hành động mất vệ sinh nên bạn đừng làm nhé.

Ở Nhật, đối với các món ăn chung, nhân viên sẽ phục vụ kèm một đôi đũa dài gọi là “Toribashi” để bạn gắp thức ăn vào dĩa mình. Hãy sử dụng đũa Toribashi để bảo đảm vệ sinh khi ăn cùng người khác nhé.

Không cầm đũa khi mời cơm

Hành động “cầm đũa khi mời cơm” trong tiếng Nhật gọi là “Ogami-bashi” (拝み箸).

Ở Nhật Bản, người ta sẽ nói câu “Itadakimasu” (Tôi xin nhận lấy phần ăn này) khi bắt đầu bữa ăn và nói câu “Gochisōsama deshita” (Xin cảm ơn vì phần ăn) sau khi kết thúc bữa ăn.
Một số người có thói quen vừa cầm đũa vừa chắp tay khi nói 2 câu này, tuy nhiên đây là một hành động sai trong văn hóa dùng đũa ở Nhật Bản nên bạn cần tránh nhé.
Hãy nhớ thứ tự đúng mà chúng ta nên làm là chắp tay nói “Itadakimasu”, sau đó mới cầm đũa lên và bắt đầu ăn. Sau khi ăn xong thì đặt đũa xuống, chắp tay nói “Gochisōsama deshita” nhé.

Không gác đũa ngang miệng chén trong khi ăn

Hành động “gác đũa ngang miệng chén trong khi ăn” trong tiếng Nhật gọi là “Watashi-bashi” (渡し箸).
Vì hành động này hàm ý: “Tôi không ăn nữa.” nên trong khi còn dùng bữa thì bạn đừng làm nhé.

Không di chuyển đũa trong khi thức ăn nhỏ giọt

Hành động “di chuyển đũa trong khi thức ăn nhỏ giọt” trong tiếng Nhật gọi là “Namida-bashi” (涙箸), thường xảy ra khi bạn gắp thức ăn từ chén súp hoặc các món nhiều nước xốt.
Để tránh tình trạng này, bạn hãy cầm chén lên hoặc sử dụng dĩa để kê trong khi ăn.

Không dùng đũa để kéo chén về phía mình

Hành động “dùng đũa để kéo chén về phía mình” trong tiếng Nhật gọi là “Yose-bashi” (寄せ箸).
Bạn hãy dùng tay bưng chén sẽ lịch sự hơn nhé.

Không đưa đũa lượn qua lượn lại khi chọn đồ ăn

Hành động “đưa đũa lượn qua lượn lại khi chọn đồ ăn” trong tiếng Nhật gọi là “Mayoi-bashi” (迷い箸).
Bạn có thể phân vân trong suy nghĩ, nhưng hãy tránh việc đưa đũa qua lại, vì điều này có thể bị coi là thiếu lịch sự ở Nhật nhé.

Không dùng đũa tìm kiếm món ăn

Hành động “dùng đũa tìm kiếm món ăn” trong tiếng Nhật gọi là “Saguri-bashi” (探り箸).
Trước một nồi lẩu đầy ắp thức ăn hay một tô Donburi phủ đầy các loại hải sản, hẳn bạn sẽ muốn biết bên trong có những nguyên liệu gì. Tôi hiểu cảm giác muốn dùng đũa để tìm những nguyên liệu yêu thích, nhưng hành động này không lịch sự nên tốt nhất bạn nên tránh nhé.

Không liếm đũa

Hành động “liếm đũa” trong tiếng Nhật gọi là “Neburi-bashi” (ねぶり箸).
Hành động này không chỉ mất vệ sinh mà còn bị xem là thiếu tôn trọng đối với người xung quanh, vì vậy bạn cần tránh nhé.

Không dùng đũa chỉ vào người khác

Hành động “dùng đũa chỉ vào người khác” trong tiếng Nhật gọi là “Furiage-bashi” (振り上げ箸).
Không ai sẽ cảm thấy thoải mái khi bị chỉ đũa vào cả, bạn hãy chú ý để tránh thất lễ nhé.

Không so đầu đũa trên bàn ăn

Hành động “so đầu đũa trên bàn ăn” trong tiếng Nhật gọi là “Soroe-bashi” (揃え箸).
Bạn hãy dùng tay để so đầu đũa chứ không nên gõ đũa xuống bàn hoặc chén dĩa, vì sẽ bị xem là bất lịch sự nhé.

Không dùng đũa để xé thức ăn

Hành động “dùng đũa để xé thức ăn” trong tiếng Nhật gọi là “Chigiri-bashi” (ちぎり箸).
Nếu cảm thấy khó ăn vì món ăn quá lớn, bạn có thể nhờ nhân viên cắt nhỏ dùm chứ không nên dùng đũa xé thức ăn ra nhé.

Không vừa cầm đũa vừa kêu cơm thêm

Hành động “vừa cầm đũa vừa kêu cơm thêm” trong tiếng Nhật gọi là “Uke-bashi” (受け箸).
Nếu muốn xin cơm thêm, bạn hãy đặt đũa xuống trước rồi đưa chén cho nhân viên quán ăn nhé.

Lời kết

Để trải nghiệm trọn vẹn ẩm thực Nhật Bản, bên cạnh việc sử dụng thành thạo thì sử dụng đũa đúng quy cách cũng quan trọng không kém.

Bạn có đang để đũa dùng một lần nằm dọc rồi tách không?
Khi đi ăn cùng bạn bè hay đồng nghiệp, bạn có dùng đũa cá nhân để ăn món ăn chung không?
Khi ăn những món nhiều nguyên liệu như lẩu, bạn có dùng đũa tập trung tìm kiếm món mình yêu thích không?

Hy vọng bài viết này sẽ giúp bạn xác nhận lại cách dùng đũa chính xác, để có thể thưởng thức món ăn Nhật Bản ngon hơn và làm cho không khí bữa ăn trở nên thoải mái hơn nhé.